Łužica w Braniborskej a Sakskej chce so podać na puć k modelowemu regionej za wobswětej tyjace technologije. Přez wuhlowe hórnistwo charakterizowany region ma so z dźensa (16.00 hodź.) wočakowanym wobzamknjenjom prěni europski Net Zero Valley stać. Z po móžnosći mało běrokratije a spěšnymi dowolnosćemi maja so tam předewzaća zasydlić a nowe projekty nastać.
Město Choćebuz rěči wo pioněrskim dźěle. Zajim inwestorow je tež hižo tu, rěka wot hospodarskeho wuwića zarjada.
Što tči za Net Zero Valley?
Net Zero Valley je iniciatiwa EU. Wona chce z net Zero Industry Act (Netto-nulowy industrijny zakoń) produkciju klučowych technologijow za energijowu změnu - na přikład solar, wětřik a wodźik - w Europje skrućić. Pozadk je klimowy neutristiski cil EU hač do 2050. Z Net Zero Industry Act ma EU znajmjeńša 40 procentow lětneje potrjeby na strategisce wažnych klimje neutralnych technologijach w Europje zhotowić.
Net Zero (němsce: netto null) steji za cil, pod smužku žane dalše parnišćowe płuny do atmosfery pušćić. Valley (němsce: Tal) steji po přikładźe Silicon Valley w Kaliforniskej za region, w kotrejž so slědźerske a produkciske městna branše kuleja.
Kotre zaměry ma Łužica?
K modelowemu regionej słuša jědnaće industrijnych płoninow, za kotrež bu hižo strategiske wobswětowe pruwowanje přewjedźene. Na něhdźe 800 hektarach płoniny ma so pospěšeny na- a wutwar «čisteje» industrije zmóžnić. Při tym dźe wo baterijowe a składowanske technologije kaž tež wodźikowe a milinowe technologije. «Łužica ma wulki potencial, dokelž je wutwar wobnowjomnych energijow tam hižo jara daloko pokročował», zdźěli Braniborska techniska uniwersita Choćebuz-Zły Komorow (BTU) na naprašowanje.
Hórnistwowy region Łužica tči hladajo na hač do lěta 2038 dojednany wuhlowy wustup hižo wosrjedź změny. Energijowe předewzaće Leag na přikład wusměrja wobchodniske pola hižo na wětrniki a fotooltaiku a planuje hoberski skład baterijow na stejnišću Janšojce. Němsko-kanadiske předewzaće Rock Tech chce litiumowu fabriku w Gubinje natwarić. Dotal pak rěkaše, financowanje za 800-milionowy projekt hišće njesteji.
W Němskej chcetej so tež Porynski rewěr a delnjosakski pobrjóžny region jako Net Zero Valley připóznać.
Što woznamjenja modelowy region za nowozasydlenja?
Net Zero Valley ma zasydlenje produkciskich kapacitow wolóžić. Za to stajichu kraje tež centralne kontaktne městno k dispoziciji, kotrež postarachu so wo wšitke trěbne schwalenske jednanja, rjekny Maria Marquardt, projektowa managerka we wobchodniskim wobłuku financny management, hospodarske wuwiće a socialne města Choćebuz.
«Widźeć je tuchwilu hižo wysoki zajim narodnych a mjezynarodnych inwestorow, kotřiž so za ramikowe wuměnjenja a zasydlenje w prěnim Net Zero Valleys Europy zajimuja.» Je tež wo družinje wosebiteho hospodarskeho pasma rěč.
Hižo dźensa zasydlichu so předewzaća zwonka přestrjenje, z pokazku, zo chcedźa wot «Valleystrudel» profitować, rjekny Marquardt. Wona liči z tym, zo po wupokazanju modeloweho regiona zajim dale stupa. Nimo toho su po ekspertce spěchowanske programy připowědźene, mjez druhim wo zasadźenje Kumštneje inteligency w zarjadniskich procesach podpěrać.
Hdźe leža zadźěwki při tym?
Za zarjady płaći jako ćežko, planowanje a dowolnosć w praksy pospěšić. Je rozdźělnych zamołwitosćow, a wjele, štož so Net Zero Industry Act prócuje, njeje hišće w europskim a narodnym prawje zwoprawdźene, tak Choćebuska projektowa managerka Marquardt. «Ale nochcychmy čakać, doniž njeje wšitko implementěrowane, ale dźěl tutoho procesa być. Jako prěni Net Zero Valley wukonjamy pioněrske dźěło při konkretnym wuhotowanju Net Zero Valleys.»
Starosće so jej staraja, zo su so nowe technologije we wobłuku e-mobility abo w baterijowym sektorje pod ćišć dóstali, rjekny měšćanostka Łužiskeho města Grodk, Christine Herntier (njestronjanka), kotraž so sylnje za Net Zero Valley zasadźa. Přewulki je projekt za Łužicu, kiž ma hižo wjele nazhonjenjow ze strukturnej změnu, ale nic.
Elektroawta njejsu so w Němskej dotal tak přesadźili kaž wočakowane. Nimo toho tči Němska cyłkownje w hospodarskej krizy.
Z wida wědomosće ma so w přichodnych lětach tež slědźenje spěchować. «Klimowe zaměry njesmědźa přeco zaso do pozadka sunyć, dokelž su wuskutki na swětowu klimu jara kritiske a bjez napřećiwnych naprawow dalše ćežke sćěhi wočakować, kotrež njebychu za ludnosć hižo znjesliwe byli», tak BTU Choćebuz.
Dawa kritika na modelowy regionje?
Wobswětoškitarjo su skeptiscy, hač so wobswětowe standardy dodźerža. «W mjenje klimoweho škita maja štomy a wobdźělenske prawa padnyć, zdźěla za fosilne projekty. To njeje to, štož chce EU z Net Zero Industry Act spěchować», kritizowaše wobswětowa skupina Choćebuz Zeleneje ligi w meji plany Łužicy. Wobmyslenje: Woprawdźite wobswětowe sćěhi přez twarske projekty njebychu wosebiteho statusa regiona dla hižo prawje registrowali.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
