wodźik płaći jako móžny twarski kamjeń, zo bychu so energijointensiwne industrije kaž woclowe zawody, chemijowe připrawy a druhe fabriki klimje přichileniše sčinili. Tola prjedy hač hodźi so nošer energije we wulkim stilu wužiwać, trjeba wone wjednistwa. Tež w Sakskej so na nim dźěła - z pilotowymi projektami a politiskimi wobzamknjenjemi, ale tež z wotewrjenymi prašenjemi k regionalnym zwiskam a syćam.
Čehodla njedosaha zelena milina sama?
Z elektrifikaciju samej njehodźi so zaměr klimoweje neutrality docpěć, praji Dominik Möst, profesor za energijowe hospodarstwo na Drježdźanskej techniskej techniskej uniwersiće. «Trjeba tež dale molekülbasowany nošer energije.» Wodźik płaćeše při tym jako centralny twarski kamjeń, wosebje za energiju intensiwnu industriju a za procesy z jara wysokimi temperaturami.
Čehodla je za to syć trjeba?
«Mjeztym zo je při snadnych potrjebach dodawanje Lkw-jow opcija, njeje tuta opcija při wulkich potrjebach hižo najtuńša», wujasnja möst. Pipeline-dodawanje je potom jasnje tuńše. Dla snadnišeje energijoweje husy wodźika storka transport dróhow spěšnje na hranicy. Syć wodźenja je tuž wuměnjenje za industrielny wysokoběh.
Kak wupada planowana wodźikowa syć?
Zakład za wutwar je cyłozwjazkowa wodźikowa jadrowa syć, kotruž je Zwjazkowa syćowa agentura w oktobru 2024 přizwoliła. Hač do 2032 maja po cyłym Zwjazku něhdźe 9.040 kilometrow powodow nastać, přewažnje přez přestajenje wobstejacych płunowych płunowodow. Jadrowa syć ma centralnych producentow, składow a wulkich woteběrarjow zwjazać.
Po podaćach sakskeho hospodarskeho ministerstwa je w Swobodnym staće «w prěnim schodźenku wodźikoweje syće přizamknjenje za rum Drježdźany, Lipsk a Šwikawa kaž tež Łužica a industrijny wobłuk Mišno předwidźany». Zaměr je, producentow a woteběrarjow zwjazać a tak inwesticisku wěstotu wutworić.
Hdźe je wutwar w Sakskej najdale?
W rumnosći Lipsk su planowanja hižo daloko pokročowali. Tam ma so BMW-zawod wot srjedź 2027 direktnje z pipeline z wodźikom zastarać. BMW chce so z tym po cyłym swěće z prěnim stejnišćom awtomobilneje produkcije z tajkim přizamknjenjom stać. Spočatk oktobra 2025 podpisa koncern k tomu zrěčenja ze mitnetz Gas a Lipšćanskim wobhospodarjerjom dalokowodźenskeje syće Ontras.
Ontras je za wutwar wodźikoweje syće we wuchodnej Němskej zamołwity. Z tak mjenowanej H2-startowej syću «realizuje Ontras hač do 2032 něhdźe 600 kilometrow wopřijacu wodźikowu transportnu syć za srjedźnu a wuchodnu Němsku», předewzaće zdźěla. Něhdźe 80 procentow powodow ma přez přestajenje wobstejacych płunowych pipelinow nastać, něhdźe 20 procentow přez nowotwary. W Sakskej by při tym něhdźe 120 kilometrow powodow za wodźikowy zawod wukmaniło. «Dotwarjenje ontrasa H2-startoweje syće w Sakskej budźe, po aktualnym stawje planowanja, srjedź 2028 wotzamknjene», tak Ontras.
Nimo planowanjow wobhospodarjerjow dalokowodźenskich syćow za wodźikowu jadrowu syć dźěła so tež na regionalnej runinje na přiwjazanju industrije a přemysła. Metropolowa kónčina SrjedźoNěmska je z 2024 wozjewjenej studiju «Wodźikowa syć srjedźneje Němskeje 2.0» cilowy wobraz za přichodnu regionalnu rozdźělensku syć předpołožiła. «Sakske nawodne wotrězki a potrjebowe clustery su jasnje definowane», praji jednaćel metropoloweho regiona Srjedźna Němska, Jörn-Heinrich Tobaben. Z tym je Sakska kruće do narodneho cyłkowneho planowanja zapřijata a móže nětko do wudźěłanja dalšich konkretnych projektow přeńć.
Što steji w lěće 2026?
2026 płaći po posudźowanju wobdźělenych akterow jako wažne lěto zwoprawdźenja. Ontras wočakuje mjez druhim postupy při přestajenju centralnych nawodnych wotrězkow, kaž mjez Bad Lauchstädtom w Saksko-Anhaltskej a sewjerom Lipska, kotryž ma pozdźišo tež BMW-twórbu zastarać.
Zdobom je za klětu jednanje zwěsćenja plana za tak mjenowanu narunansku narunansku naprawu w Lipšćanskim sewjeru předwidźane. Twarski start je po podaćach předewzaća za kónc lěta 2026 planowany. Naprawa ma zastaranje z ćopłotu zawěsćić, hdyž so wobstejace powody na wodźik přestajeja.
Po podaćach sakskeho hospodarskeho ministerstwa maja wot spočatka 2026 wobhospodarjerjo wodźikoweje jadroweje syće prěni raz rezerwujomne transportne kapacity poskićeć. Předewzaća móhli so z tym kapacity za za- a wujězdy zawěsćić a swoje wodźikowe projekty lěpje zawěsćić.
Štó njeje dotal přiwjazany - a čehodla stara so wo kritiku?
Zo njejsu wšitke regiony wot spočatka na jadrowu syć přizamknjene, bě pola někotrych najprjedy mjerzanje wuwabiło. Wosebje we wuchodoněmskich wuhlowych kónčinach bu bojane, zo so při natwarje noweje energijoweje infrastruktury wróćo stajeja.
Sakski hospodarski minister Dirk Panter (SPD) je sej w lěću tohodla wot Zwjazka wuwaženu energijowu politiku žadał. Nowe płunowe milinarnje a wodźikowa infrastruktura su tež jako woteběrarjo wažni kótwnicy za wysokoběh wodźikoweho hospodarstwa. «Hdyž Zwjazk wo zastaranskej wěstoće rěči, dyrbi tež Łužica dźěl rozrisanja być - nic jenož Bayerska abo Badensko-Württembergska», rjekny Panter tehdy.
Woprawdźe njesłušeja Kamjenica a dźěle juhozapadneje Sakskeje dotal k prěnjemu wutwarej jadroweje syće. Statne knježerstwo pak wuzběhuje, zo so dale za jich přizamknjenje zasadźi. «Zasadźimy so pola Zwjazka za to, zo so nimo Lipska, Drježdźan a Mišnjanskeho industrijneho wobłuka w bliskim času tež Kamjenica a juhozapadna Sakska, Freiberg a Hornja Łužica wodźikowej syći přizamknjeja», rěka w koaliciskim zrěčenju.
Kotry wuznam ma Łužica?
Politisce flankěruje so wutwar syće přez planowany «Net Zero Valley Łužica». Sakski kabinet je projektej před něšto dnjemi přihłosował. Zhromadnje z Braniborskej ma so Łužica z přikładom za klimyneutralnu industriju stać. Wodźik liči při tym ke klučowym technologijam.
Hospodarski minister Panter rěčeše wo «historiskej šansy». «Wutworimy planowansku wěstotu, pohnuwaja inwesticije a podamy Łužicy jasny směr - k sylnemu, naslědnemu hospodarskemu stejnišću», praji wón. Konkretnych zasydlenjow drje hišće njeje, najprjedy dźe wo to, ramik sadźić.
Što to za ludnosć woznamjenja?
Direktnje wužiwać wjetšinu ludźi wodźik njebudźe. Indirektnje móže natwar syće pak industrielne tworjenje hódnotow zawěsćić, dźěłowe městna wutworić a emisije CO2 znižić. Jasne pak tež je: Zeleny wodźik njeje dotal wubědźowanjakmany.
«Wičny wysokoběh so jenož přez statne spěchowanje poradźi», rozłožuje energijowy fachowc möst. Hač budźe z planow nošna syć, směło so w přichodnych lětach rozsudźić. Klětu płaći při tym jako prěnja pruwowanska proma za wysokoběh.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
