W Sakskej je mjenje pjenjez za bjezbarjerne kulturne poskitki - ze sćěhami za mnohe zarjadnišća. Eksperća warnuja před kročelemi dozady při kulturnym wobdźělenju ludźi ze zbrašenjom. Tak dyrbi na přikład filmowy festiwal DOK Lipsk w tutym wobłuku jasnje skrótšić: «Zo su so srědki šmórnyli, woznamjenja za nas, zo móžemy jenož pod wulkimi napinanjemi mały poskitk bjezbarjernych formatow poskićeć», praji rěčnica Nina Kühne.
Přez dochody z crowdfunding-kampanje a z pomocu festiwalnych partnerow móže so cyłkownje šěsć bjezbarjernych filmowych wersijow pokazać. Mjezynarodny Lipšćanski festiwal za dokumentarny a animaciski film wotměje so lětsa wot 27. oktobra do 2. nowembra.
Mjenje filmow z podtitulemi
w zašłych lětach je so po podaćach něhdźe 30 filmow z awdijodeskripciju abo podtitulemi pokazało. «Tam je 6 filmow nětko jara mało», tak Kühne. Nimo toho bychu so dotal z pomocu spěchowanskich srědkow tři do pjeć filmowych rozmołwow z němskej gestikulaciskej rěču poskićeć móhli. To nětko dospołnje wotpadnu. Hižo minjene lěta dyrbješe DOK Lipsk z mjenje pjenjezami za bjezbarjerne poskitki wuńć: 2023 a 2024 wučinjachu spěchowanske srědki za to wot kraja na něhdźe 49.000 eurow, w lětach do toho běchu to hišće něhdźe 67.000 eurow.
W juniju bě krajny sejm dwójny etat za 2025/2026 wobzamknył. Planowane skrótšenja w kulturnym wobłuku wupadnychu drje mjenje drastisce hač planowane - ale buchu na přikład srědki za spěchowansku směrnicu inkluzija w kulturje šmórnjene. Pozadk je napjate wuchadźišćo za cyły sakski etat a z tym zwjazane tež trěbne zalutowanja po cyłym wobłuku kultury, rěka k tomu z kulturneho ministerstwa. 2024 steješe nimale 462.000 eurow za zwoprawdźenje projektow inkluzije w kulturnych zarjadnišćach k dispoziciji, 2021 bě jich hišće nimale 1,7 milionow eurow. Wšako je tež dale móžno, zo móhli kulturne zarjadnišća z aktualnje wobstejacych spěchowanskich móžnosćow naprawy k inkluziji sobu zwoprawdźić, tajka rěčnica ministerstwa.
Ludźi ze zbrašenjom «masiwnje» wróćo stajene
«Spěchowanska směrnica inkluzije je na nulu sadźena a kulturny wobłuk cyłkownje dyrbi skrótšenja znjesć», praji Johanna z Waydbrink, nawodnica serwisoweho městna Inkluzija w kulturnym wobłuku Krajneho zwjazka sociokultura Sakska. To wjedźe k tomu, zo so ludźo ze zbrašenjom masiwnje wróćo staja - kaž tež jako wuměłcy a akterojo. W Sakskej bydli něhdźe 20 procentow ludźi ze zbrašenjom, tak Waydbrink. Je hižo mnoho rozprawow kulturnych zarjadnišćow, zo so planowane předewzaća we wobłuku inkluzije pak wotpadnu abo so jenož zdźěla zwoprawdźa.
W rejwanskim laborje Lipsk rejuja ludźo z a bjez zbrašenjom zhromadnje. Hladajo na skrótšenja njemóhli centralne projekty hižo zwoprawdźomne być, boji so projektowa koordinatorka Franziska Oertel. «Skónčnje woznamjenja to jasnje čujomnu stratu žiwjenskeje kwality.»
Tež Němski hygienowy muzej w Drježdźanach dyrbi šmórnjenja činić: «Runje za wosebite wustajenske projekty steja nam aktualnje čujomnje mjenje spěchowanskich srědkow we wobłuku inkluzije k dispoziciji hač prjedy», tajki rěčnik. 2026 steja nimo toho skrótšenja w cyłkownym etaće znateho muzeja. «Kaž we wšěch wotrjadach muzeja budźemy tež při inkluziji šmórnjenja činić dyrbjeć.» Tež hižo dlěje planowany system slepeho wodźenskeho systema za muzej njebudźe najprjedy realizujomny, rěkaše.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
